Kentsel Açık mekanlar, kent dokusunun temel elemanlarından biridir ve mimari yapı ile ulaşım ağı dışında kalan boşluklardır. Kentler, fiziksel olarak yapılardan ve yapılar dışında tanımlanmış boşluklardan oluşur. Kent içinde tanımlı veya tanımsız bu boşluklar kentsel açık alan olarak ifade edilir.

Kentlerde ortak yaşam ve kullanım mekanları olan bu boşlukların ekolojik, ekonomik, sosyal ve psikolojik olmak üzere çeşitli yararları vardır:

• Ekolojik anlamda kentsel biyoçeşitliliği koruyacak çevresel yararlar,
• Kentin kalkınmasına olanak sağlayacak ekonomik yararlar,
• Rekreasyonel olanaklarıyla sosyal ve psikolojik yararlar sağladığını unutmamalıyız.

Bu yararları düşündüğümüzde, kentsel açık mekanlar kent planlarının, kentsel yaşamın ve toplumun vazgeçilmez unsurlarından olduğunu söyleyebiliriz. Bu doğrultuda kentsel açık mekanlarda kullanıcı ihtiyaç ve gereksinimlerinin karşılanması beklenmektedir. Fakat günümüzde kentsel açık mekanların bazılarının çok yoğun olarak kullanıldığı, bazılarınınsa boş, işlevsiz alanlara dönüştüğünü görmekteyiz Bu kapsamda değerlendirdiğimizde şu soruyu yanıtlamamız gerekir:

Kentlerimizde tasarlanmış ve uygulaması gerçekleştirilmiş kentsel açık mekanlar neden istenilen düzeyde kullanılmıyor?

Bu sorunun yanıtlanabilmesi için öncelikle Peyzaj Mimarlığında Tasarım ve Uygulama Süreçlerinin bilinmesi gerekir.

Mekanların oluşum süreci bir dizi ileri ve geri beslemeli adımlardan oluşmaktadır. Bu adımlar programlama – tasarlama – uygulama – kullanım – değerlendirme ve yeniden kullanım aşamalarıdır ( Preiser, 2005). Kentsel açık mekanlarımızın yaşanabilirliği ve başarısı için bu aşamaların titizlikle yürütülmesi gereklidir.

Bu noktada kentsel açık mekanların oluşum sürecinde, tasarıma veri sağlayan ve tasarlanmış mekanların yaşanabilir olması için en gerekli olan aşama programlama aşamasıdır. Programlama aşaması tasarımı yönlendirici bilgilerin bütünü olan tasarım öncesi süreçtir. Yani bilgi toplama evresidir. Bilgi toplama evresi amaç belirleme gerekçesi ile yapılan bir çalışmadır (Aksoy, 1975; Özkan,2017). Bu aşamada çevreyi iyi analiz etmek, ekolojik, ekonomik, sosyal ve psikolojik problemleri iyi belirlemek gerekir. Aksi halde bağlamından kopmuş, bir soruna çözüm olmayan, yalnızca estetik kaygılarla üretilmiş projeler görmeye devam ederiz.

Sonuç olarak TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Trabzon Şubesi olarak Peyzaj mimarlığının, doğal, kültürel ve tarihi peyzajların tasarımı, planlanması ve yönetimiyle ilgilenen meslek disiplini olduğunu hatırlatmak ve yaşanabilir, iklim uyumlu çevrelerin yaratılmasında asıl sorumluluk sahibi meslek gruplarından biri olduğumuzu vurgulamak isteriz.

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Trabzon Şubesi 

4. Dönem Yönetim Kurulu