Hürriyet Çukurova 13.10.2007 “yeşil Alan Projeleri Bütünsellik Ister”

Peyzaj Mimarları Odası Adana Şube Başkanı Ramazan DOĞRU, Çamlığa otel projesi ile gündeme gelen tartışmalara makro bir bakış açısı getirdi...

Gelişmiş batı ülkelerinde kent yaşamının şekillenmesinde en büyük sorumluluk ve yetkiye sahip peyzaj mimarlarının, ülkemizde yakın tarihe kadar ne iş yaptıkları pek bilinmese de, artık hayatımızdaki önemi anlaşılır hale gelmeye başladı. Belki de en çok, zorunlu olmadıkları halde evlerine ya da işyerlerine çağdaş peyzaj uygulamaları yaptıranlar sayesinde onların hayatımıza katkılarını görebiliyoruz.

Konuya uzak olanlar bile, peyzaj mimarları sayesinde en azından kamusal alanlardaki uygulama hatalarını fark edebiliyor. Sıradan vatandaşlar "          Bu parka palmiye değil de çınar ağacı dikilmeliydi" gibi yüzeysel düzeyde yakınırken, onlar teknik bakış açısıyla, aksaklıkları çok daha derinden görebiliyor. Bir alanda yaratılabilecek ortamları hayal edebiliyor, yıllar sonra büyüyecek bitkileri gözlerinin önüne getirebiliyor......

Peyzaj Mimarları Odası Adana Şube Başkanı Ramazan Doğru‘yla, bu mesleğin sorumluluk alanlarını, sıkıntılarını, kentteki uygulamalarda onların penceresinden görülen hataları ve yaşam kalitesin kamusal alanda nasıl artırılabileceğini konuştuk. Kentin peyzaj uygulamalarının lokal boyutta kalması, büyük bir planın parçası şeklinde gerçekleşmemesi, Doğru‘nun en çok üzerinde durduğu konular. Bu arada, Adana Büyükşehir Belediyesi‘nin peyzaj projesi yapılmayan yapılara ruhsat verilmemesini imar yönetmeliğiyle güvence altına alınmasının, önemli bir gelişime olduğunu belirtti.

•     Peyzaj Mimarlığı nedir, hangi konuları kapsar?

Yapı dışı kentsel ya da kırsal alanların planlanması, insanların hayatına girecek tüm detayların tasarım konusu haline getirilmesi ve dış dünyayı biçimlendirmeyi peyzaj mimarlığı olarak tanımlıyoruz. Peyzaj deyince sadece bitki uygulamaları akla gelir. Ama bu bizim işlerimizin sadece yüzde 10‘u kadardır. Geri kalan kısmı tamamen fiziksel planlamaya dayalıdır. Temel amacımız, insanın daha konforlu yaşamasını sağlamaktır. İnsanlar bizi genellikle biraz şöyle görüyor: "Önce başımı sokacak bir evim olsun, bahçeyi sonra hallederiz." Ama bir süre sonra bir mekanın içinde oturmak, dışarıdan yalıtılarak mümkün olmuyor. O nedenle evin içinde yaşayan insanlar dışını da dikkate almaya başladıklarında mutlaka bize geliyorlar.

•    Ev sahipleri ya da müteahhitler çok karışıyorlar mı peyzaj mimarlarına? Baskı yapıyorlar mı?

Biz daha çok otopark konusunda yıldırıcı bir baskı görüyoruz. İmar ölçülerinde iki eve bir otopark bulundurulurken, gerçekte bir evin iki otomobili olabiliyor. Böyle olunca, yoğunluğu yüksek olan yerleşim alanlarında, bir apartmana ait bahçe alanının tümünü de betonlaştırıp gitseniz ihtiyaç olan otoparkı karşılayamıyorsunuz. Bizim mesleğimize insanların karışması da söz konusu. Çünkü toplum olarak doğayla yakınlığı olan insanlarız. O nedenle herkes, hatta, yoldan geçenler bile karışır işimize. Ama bir taraftan da zenginleştirici bir şey bu.

•  "Şehirde yaşamayı bilmeyenler, asıl şehirlileri rahatsız ediyor" şeklindeki yaklaşımı nasıl buluyorsunuz?

Temel insani değerlere aykırı bir bakış bu. Halka açık bir yüzme havuzu açtığınızda, 2 yıl önce Şırnak‘ın bir köyünden gelmiş vatandaş şalvarla havuza girmeye kalkıyorsa, bunun çaresi paralı hale getirmek ya da yasaklamak değildir. Devlete, sivil toplum örgütlerine, yerel yönetimlere düşen görev, o insana havuz kültürünü öğretmektir. Zorunlu olarak gelmiş, aynı mekanı paylaşan yurttaşlarımızı dışlayarak çözemezsiniz bunu.

•  Gündemdeki Beyazevler Çamlığı‘na otel yapılmasını isteyenler "Çocuklarımız işsiz gezerken, 2-3 kişi mangal yakacak, kadınlar dedikodu yapacak diye, yatırımı engellemeyin" şeklinde bir tutum sergiliyor. Sizin görüşünüz nedir?

Burada temel sorun, hızla yaygınlaşan ve içselleşen yoksulluk ve cahillik. "Benim çocuğum o otelde garsonluk yaparsa Adana kurtulur" mantığı buradan geliyor. O otel, kentin sahip olduğu en önemli güzelliklerden biri yerine daha kuzeyde, sahip çıkılması gereken boş bir alanda yapılsa aynı sayıda insana istihdam sağlayacak. Üstelik daha önce işe yaramayan bir bölge yeşillendirilecek, güzelleştirilecek. Kentin turizmine de katkı sunulacak. Binlerce yıllık ortak mirasın üzerine ticari işletme kurup halka kapatarak çağdaşlaşma olmaz. Çağdaşlık, şehirde planlı ve bilimsel bir çalışma yaparak hem ticari faaliyetlere yer açmayı, hem de halkın yararlanabileceği ücretsiz ve sağlıklı yerler yaratmayı gerektirir. İnsanları "işsizlik" gibi en çok yakındıkları noktadan yakalayarak çamlığa otel yapılmasını, nehir kenarına özel teşebbüsün lüks restoranlar açmasını savunmak, sadece oradan yararlanacak yatırımcıya rant sağlar.

• Peyzaj Mimarları Odası merkez yöneticilerinin Adana‘ya hayran kaldığı yansıdı medyaya. Hangi uygulamalarda hayranlık söz konusu?

Odamız Genel Başkanı Ayşegül Oruçkaptan ve yöneticilerimiz gelmişti Adana2ya. Peyzaj Mimarlığı mesleğine mevzuatta yer vererek öncü olan Büyükşehir Belediye            Başkanı Aytaç Durak‘a teşekkür ziyaretinde bulunmuşlardı. Adana Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğini yaptığında peyzaj projesi zorunluluğunu bir yönetmelik güvencesine kavuşturdu. Bu bir kentte peyzaj mimarlığına yaklaşımın üst örneği. Bu olumlu yaklaşıma teşekkür mahiyetinde bir ziyaretti bu. Ama bu ziyaret kamuoyuna, Adana‘daki tüm peyzaj uygulamaları hayranlık uyandırıyormuş gibi yansıtıldı.

•    Adana‘da yerel yönetimlerin peyzaj uygulamalarını siz nasıl buluyorsunuz?

Öncelikle rekreasyonel, yani bize konu olan alanların, kişi başına düşen miktarları yeterli değil. Şu anda Adana‘da kişi başına sanıyorum nitelikli olarak 1,5 m² civarında. Bunun Avrupa standartları 7 m² Orta refüjlerdeki ağaçlar, çimler, bizler için, kent içi yeşil alan değildir. Siz oradan yürüyemiyorsanız, orada oturamıyorsanız, spor yapamıyorsanız, çocuksanız oynayamıyorsanız, yaşlıysanız dinlenemiyorsanız orası yeşil alan değildir.

•   Uygulamanın estetik boyutunda durum nasıl?

Büyükşehir Belediyesi çalışmalarında daha çok bitkisel kullanıma ağırlık verilen bir yaklaşım var. Yani daha ço bitki dikimi, bitki uygulaması, renklilik yaratmak gibi. Ama bu tür mekanlar fiziki olarak da kentsel bir çok ihtiyaca cevap vermeli.